Sỏi thận là một trong những bệnh về hệ thống tiết niệu được phát hiện sớm nhất ở loài người. Theo ước tính của các cơ quan y tế, thì hàng năm có đến hàng triệu ca cấp cứu có liên quan đến sỏi thận, tỷ lệ người bị sỏi thận chiếm đa số ở nam giới, nữ giới có tỷ lệ bị sỏi thận ít hơn. Cũng có đến hàng trăm bài thuốc dân gian trị sỏi thận lưu truyền được tìm kiếm và sử dụng bởi những người mắc căn bệnh này. Trong đó bài thuốc dùng cây từ bi chữa sỏi thận đã chứng minh được hiệu quả điều trị sỏi rõ rệt trong nhiều trường hợp.
1. Cây từ bi và tác dụng của từ bi theo Đông y
1.1. Đặc điểm của cây từ bi:
Trước hết chúng tôi sẽ đưa ra những đặc điểm cụ thể để bạn đọc có thể nhận biết loại cây hoang dã nhưng có rất nhiều tác dụng chữa bệnh này. Về tên gọi cây từ bi hay còn có nhiều nơi gọi là cây đại bi, cây tài bi, cây cúc tần, cây lức, cây đại ngải. Nó vốn là một loại cây họ Cúc (Asteraceae) và có tên khoa học là Blumea balsamifera. Cây từ bi là loại cây thân thảo, có chiều cao trong khoảng từ 1-3m, thân phân cành ở đầu ngọn, lá cây từ bi rậm rạp có hình lưỡi mác bầu dục, lá cây mọc so le có độ to nhỏ phụ thuộc vào độ lớn của cây, có những cây cho lá dài 7-10cm nhưng cũng có cây lá nhỏ chỉ dài từ 3-5cm.
Lá cây từ bi có nhiều lông tơ trên bề mặt, phần rìa lá khía răng cưa, mặt trên của lá có màu xanh lá trong khi lượt ngược lá cúc tần ta sẽ thấy mặt dưới có màu trắng nhạt, lá cây cũng là bộ phận cho thấy rõ mùi vị đặc trưng của loài cây này. Hoa của cây từ bi thường ra vào khoảng tháng 7,8. Hoa nở thành từng cụm ở nách lá hay ở ngọn tạo thành từng gù, ở mỗi đầu sẽ thấy hoa có màu vàng. Quả từ bi có 5 cánh và gắn một chùm lông tơ ở đỉnh quả.
Bạn nên xem:
1.2. Nơi phân bố của cây từ bi
Trên thế giới, cây cúc tần được tìm thấy rất nhiều ở Ấn Độ và Malaixia, cây mọc hoang dã, có mặt ở hầu hết cùng núi cao 1000m, vùng trung du nhiều vùng đồng bằng. Dọc đường di người ta có thể thấy các bụi cúc tần được bao quanh các ngôi làng, trên các đồng cỏ… Như vậy có thể thấy cúc tần là loài cây thích hợp với nhiều địa thế khác nhau. Một số nơi ở châu Á cũng trồng cúc tần bằng cách chiết cành, cúc tần được trồng chủ yếu là để lấy lá vào mùa hạ, mùa thu, sau đó lá cây được sử dụng tươi hoặc sấy khô. Vì đến mùa đông cây thường sẽ rụng hết lá.
Tại Việt Nam, cây từ bi có thể được tìm thấy ở hầu hết các tỉnh thành của nước ta, trong đó nhiều nhất phải kể đến khu vực đồng bằng Bắc bộ, sau là đến vùng Tây Nguyên, Cà Mau. Cây phát tán trong tự nhiên nhờ gió mang hạt đi xa, Cây mọc từ hạt, phát tán nhờ gió. Từ bi vốn chỉ được trồng quanh nhà làm hàng rào, một số nơi thì xem lá từ bi như một loại gia vị trong các món rang, kho cá, tôm. Hiện nay, từ bi đã bị chặt phá nhiều do quá trình đổi mới hiện đại hóa, chỉ một số sườn đồi, sườn núi là có loại cây này.
1.3. Các thành phần hóa học chính của cây từ bi:
Trên cây từ bi, lá cây là bộ phận có chứa nhiều tinh dầu nhất, nó tỏa ra mùi thơm của long não, theo nghiên cứu thì lá cây chứa các loại tinh dâu như: bornéol, limonen, acid myristic, camphor, cinéol… Ngoài ra lá cây còn chứa đến 18 hợp chất triterpen – một hợp chất có khả năng ngừa ung thư, kháng viêm. Cùng các chất chống dị ứng acid rosmarinic, astragalin, nicotinflorin bauerol… Do vậy người ta có thể chưng cất mai hoa băng phiến từ lá cây từ bi bằng phương pháp thủ công, có tối đa 0,5% tỷ lệ mai hoa băng phiến trong lá từ bi (mai hoa băng phiến được tạo thành từ tỷ lệ lớn borneol- một tinh thể óng ánh và trắng như hoa mai).
1.4. Tính vị và ứng dụng của cây từ bi
Đông y nhận định, cây đại bi có tính đắng, vị cay, tính ấm nên có thể tiêu thũng, hoạt huyết và tán ứ, mai hoa băng phiến từ lá cây có vị th đắng, mùi thơm long não nồng đượm có tác dụng tán phong hàn, tiêu đờm, sát trùng, hôn mê, co giật. Ngoài ra từ bi cũng là loại lá cây được kết hợp với một số vị thuốc khác để chữa thấp khớp, mất ngủ, huyết áp cao, viêm da, viêm xoang…
2. Cây từ bi trị sỏi thận
Theo các bác sĩ Đông y thì lá cây từ bi còn có thể hỗ trợ thuốc chữa trị tán sỏi thận, thận hư, phù nề thận.
Khi xuất hiện những dấu hiệu bị sỏi thận như: tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu kèm theo các cơn đau lưng thì có thể sử dụng bài thuốc sau:
- Chuẩn bị: 20g lá từ bi khô; 10g rau ngổ khô (rau ngổ chữa bệnh sỏi thận cũng đã được chứng minh); 1,5g hoạt thạch tán (dạng bột mịn).
- Thực hiện: Cho tất cả các vị thuốc này vào ấm nước và đổ 2,5l nước, sắc với lửa nhỏ sao cho đến khi còn 2 lít nước thì dừng. Nước này dùng để uống thay nước lọc và uống trong ngày, không nên giữ lại đến hôm sau.
Ngoài ra các lương y cũng khuyên rằng, nếu bệnh nhân bị sỏi thận đã bước sang giai đoạn phù nề thận thì có thể thêm các vị thuốc khác như sanh địa, cây chó đẻ, trạch sả, huỳnh kỳ (mỗi loại 10g) vào sắc cùng 3 vị thuốc trên. Còn với trường hợp mới chỉ tiểu buốt và dắt, đau khi tiểu thì chỉ cần thêm xa tiền sử và rễ cây tranh khô vào cùng.
Bài thuốc dân gian từ lá từ bi trị sỏi thận đã mang lại hiệu quả tuyệt vời cho những người bị sỏi thận lâu năm, sỏi thận tái phát. Tuy nhiên cũng như nhiều phương thuốc dân gian trị sỏi khác, người mắc sỏi thận cần sử dụng đúng bài thuốc một cách kiên trì và thường xuyên đi siêu âm để nắm bắt thông tin về sỏi thận.
Xem thêm: